بررسی اثر استرس بر یادآوری در حافظه شکل گرفته ضمن تجویز دوزهای بسیار ناچیز تا معمول مورفین در رت نروژی سفید نژاد ویستار (rattus norvegicus albinus)

هیپوکامپ در فرایند یادگیری و حافظه دخیل است. حضور گیرندههای اپیوئیدی در هیپوکامپ گزارش شده است. تاثیر مورفین بر فرآیندهای عصبی و شناختی مورد بررسی فراوان بوده و نتایج متناقضی بدست آمده است. استرس پلاستیسیته سیناپسی و حافظه را در هیپوکامپ متأثر می کند. همچنین این ناحیه، غنی از گیرنده های کورتیکوستروئیدی است. مطالعات نشان داد که استرس حاد و گلوکوکورتیکوئیدها دارای اثرات متفاوتی بر مراحل مختلف حافظه می باشند. بررسی اثر استرس شنای اجباری حاد بر یادآوری در حافظه شکل گرفته ضمن تجویز دوزهای مختلف مورفین منظور این تحقیق است. موشهای صحرایی نر بالغ نژاد ویستار (g250_200) استفاده شدند (n=7) که در سه دسته گروه بندی شدند: 1) گروههای مورفین مکرر (شم و دوزهای10mg/kg و 1mg/kg، 100μg/kg ، 10μg/kg ،1μg/kgمورفین) که نیم ساعت قبل از شروع آموزش به مدت 4 روز تزریق درون صفاقی مورفین صورت گرفت و بدون تیمار در روز 5 و 12 به یادآوری حافظه بوسیله ماز آبی موریس سنجش شد. 2) گروه های استرس حاد (شم و استرس حاد) که در روز 5 نیم ساعت قبل از شروع آزمایش به مدت 5 دقیقه تحت استرس شنای اجباری قرار گرفتند. 3) گروه های تیمار شده با مورفین با دوزهای مذکور در روزهای آموزش و سپس استرس حاد در روز 5 . مسافت و زمان طی شده برای رسیدن به سکو در روزهای آموزش ثبت شد. در روز 5، زمان حضور در ربع دایره هدف ثبت گردید. در روز 12 نیز آزمون مشابه روز 5 انجام شد با این تفاوت که گروهها هیچ نوع تیمار و آموزشی دریافت نکردند. بین گروه های شم و استرس حاد تفاوت معنی داری در به یادآوری حافظه در روز 5 و 12 مشاهده نشد. همچنین در گروههای مورفین مکرر با دوزهای (1mg/kg ، 100μg/kgو10μg/kg ،1μg/kg) تفاوت معنی داری در روند یادگیری در مقایسه با گروه شم مشاهده نگردید، اما تجویز مکرر مورفین 10mg/kg ظاهرا یادگیری را بطور معنی داری مختل کرد. در روز 5 و 12 تفاوت معنی داری در به یادآوری حافظه در تمامی گروهها در مقایسه با گروه شم مشاهده نشد. در گروه تیمار شده با مورفین به همراه استرس حاد تنها دوز 10mg/kg مورفین کاهش معنی داری در به یادآوری حافظه در روز 5 و 12 در مقایسه با گروه شم نشان داد.تجویز دوز 10mg/kgمورفین اثرات پاداشی اعمال می کند. لذا شاید این اثر می تواند باعث صرفنظر کردن حیوان از دریافت پاداش (سکو) در ماز آبی شود اما یادگیری ادامه می یابد زیرا این گروه در به یادآوری در روز 5 همچون گروه شم عمل می کند. در گروه دوز 10mg/kg مورفین به همراه استرس حاد، تجویز مکرر مورفین زمینه را برای ایجاد اثرات تخریبی استرس بر به یادآوری حافظه فراهم کرده است.